Duurzaamheid is een breed begrip. Een actueel onderwerp dat in Den Haag, in Brussel én wereldwijd hoog op de agenda staat. Maar hoe geef je invulling aan een belangrijk thema als duurzaamheid binnen de Bibliotheek? Rijnbrink ontwikkelde vorig jaar een inspiratiegids. De eerste bibliotheken in Gelderland en Overijssel zijn inmiddels actief bezig met het thema. Gaat jouw Bibliotheek al voor duurzaam? Bibliotheek Veluwezoom en Bibliotheek Noord-Veluwe wel! 

Geen armoede, gendergelijkheid en schoon water en sanitair voor iedereen. Het zijn drie van de maar liefst zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s, ook wel: Duurzame Ontwikkelingsdoelen) die alle landen, aangesloten bij de Verenigde Naties, vóór 2030 samen willen behalen. Ons land kent inmiddels talloze initiatieven die op regionale of lokale schaal bijdragen aan het behalen van deze doelen. Zo ook ‘SDG’s in bibliotheken’, een project waarvoor de Bibliotheken Utrecht, Midden-Brabant, Deventer, Kampen, Rivierenland en Wijchen, Stichting SETUP en Rijnbrink de handen ineen hebben geslagen. “De Bibliotheek - van nature een organisatie van kennisdeling - is de perfecte plek om lokaal aan grote, mondiale doelen te werken. Zo werken bibliotheken aan een betere wereld.”

Zeventig procent van de Nederlanders maakt zich ernstig zorgen over klimaatverandering.

In de crash course Bibliotheken voor het klimaat onderzoeken we de kracht van de Bibliotheek in het licht van de klimaatcrisis: de Bibliotheek als plaats voor inspiratie en verbinding. Hoe kan de Bibliotheek een plek zijn waar zorgen van de burger worden gehoord en omgezet in actie?

Het is feest! Het Platform Studiekringen50plus startte op 30 september de 100^e studiekring in de Bibliotheek Velsen. Een mooi hoogtepunt tijdens de start van de ‘Week tegen Eenzaamheid’. In vijf jaar tijd is met behulp van het netwerk van bibliotheken het aantal studiekringen van 30 in Gelderland uitgegroeid naar 100 in Nederland!

Van maart t/m mei gaan Rijnbrink, de Gelderse bibliotheken en Erfgoed Gelderland samen op zoek naar Gelderse oorlogsverhalen onder de noemer ‘WO2-verhaal gezocht’. Als vervolg op de tournee van de WO2-cafés in 2020 is het nu mogelijk om online bijzondere of persoonlijke verhalen te delen. 

Duurzaamheid is één van de actuele maatschappelijke thema’s waarin een snelle ontwikkeling plaatsvindt. Het staat hoog op de agenda van veel gemeentes en provincies en ook bibliotheken kunnen een rol spelen in het duurzamer maken van onze samenleving. Zo kan de Bibliotheek een plek zijn voor informatieoverdracht, voor publiek debat en ontmoeting en voor de verbinding met lokale doelgroepen. De Bibliotheek vormt een belangrijke schakel om het verhaal over duurzaamheid te vertellen en het thema zo toegankelijk en begrijpelijk te maken voor iedereen.

Wat betekent thuis voor jou? Wat als je je huis gedwongen moet verlaten? En wat kun je zelf doen om nieuwkomers zich meer thuis te laten voelen? Helaas zijn deze vragen op dit moment zeer actueel. Met het project Family Portraits willen we mensen hierover aan het denken zetten. Dit project bestaat uit een expositie én maatschappelijke programmering rondom deze kernvragen.

In de afgelopen drie jaren maakte fotografe Joey O’Loughlin in partnerschap met Movement On The Ground traditionele familiefoto’s in vluchtelingenkampen op het Griekse eiland Lesbos. Dit najaar zijn deze Family Portraitste zien in zes bibliotheken in Nederland, namelijk bij de bibliotheken Deventer, Venlo, Rivierenland, Gelderland-Zuid, Enschede en Amsterdam.

Wat betekent thuis voor jou? Wat als je je huis gedwongen moet verlaten? En wat kun je zelf doen om nieuwkomers zich meer thuis te laten voelen? Helaas zijn deze vragen op dit moment zeer actueel. Met het project Family Portraits willen we mensen hierover aan het denken zetten. Dit project bestaat uit een expositie én maatschappelijke programmering rondom deze kernvragen.

Democratie en de Bibliotheek: een duidelijke match? Zeker weten! Denk aan fake news, polarisatie en de opkomst van burgerinitiatieven: allemaal hebben ze invloed op onze democratie. De Bibliotheek, die middenin de samenleving staat, kan een verbindende rol spelen. In navolging op onze inspiratiegids gaan we in vier on- en offline bijeenkomsten aan de slag met democratie in de Bibliotheek. Laat je inspireren door diverse experts en bouw aan een concreet programmaplan voor jouw Bibliotheek.

Een alternatief bedenken voor de Gelderse WO2-café tour die vorig jaar plotseling ten einde kwam door de coronacrisis. Dat lijkt nog niet zo gemakkelijk in deze tijd. Goed nieuws, dat alternatief komt er onder de noemer: ‘WO2-verhaal gezocht’. Een digitale campagne om persoonlijke Gelderse oorlogsverhalen te verzamelen. In gesprek met Jelle van de Graaf, projectmedewerker bij Rijnbrink. 

In maart 2020 organiseerde Rijnbrink samen met Erfgoed Gelderland, Omroep Gelderland en de Gelderse bibliotheken een WO2-café tour langs zeventien Gelderse bibliotheken. Door de coronacrisis konden helaas maar drie cafés plaatsvinden. Niet getreurd, in 2021 komt er een herstart van de tour. 

Bezoekers konden hier hun voorwerpen uit de oorlogstijd mee naar toe nemen en in gesprek gaan met elkaar of met historici en oorlogskenners. Ook was er ruimte om de oorlogsverhalen en -herinneringen te delen. Hoewel er door de coronacrisis maar drie van de zeventien cafés hebben kunnen plaatsvinden, zijn er toch enkele bijzondere verhalen opgetekend. Deze verhalen – die bijvoorbeeld gaan over evacuatie, onderduik en verzet – zijn verzameld in de special ‘Getuigen van de oorlog’ op de publiekswebsite mijnGelderland. Op dit moment bevat het vier verhalen. De komende tijd worden er meer verhalen toegevoegd.

Van alles te beleven
Lokale historische verenigingen verzorgden de verdere aankleding voor de WO2-cafés. Zij toonden (een deel van) hun collecties aan de bezoekers in een pop-up expo. Bovendien was er de fototentoonstelling van de 50 mooiste Gelderse oorlogsfoto’s te zien en kon men de bevrijding van Ede in Virtual Reality beleven. 

WO2-café tour in 2021
Er komt een herstart van de tour, qua tijdvak wordt nu gekeken naar maart 2021 – mei 2021. Of de tour in dezelfde vorm kan doorgaan is vooralsnog onduidelijk. Zodra er meer informatie is over het vervolg van de WO2-café tour zullen we dit via onze kanalen delen.

Het WO2-café is een samenwerking van Rijnbrink, Erfgoed Gelderland (mijnGelderland), WO2GLD, de Gelderse bibliotheken en Omroep Gelderland. De cafés worden mede mogelijk gemaakt door Provincie Gelderland. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Georges Elissen (georges.elissen@rijnbrink.nl).

Zowel on- als offline hebben we (onbewust) de neiging om mensen met een soortgelijke achtergrond of levensvisie om ons heen te verzamelen. Een gemiste kans, want praten met vreemden is – anders dan we zelf vaak denken – juist goed voor ons! De Bibliotheek is een plek die deze ontmoeting kan stimuleren, maar hoe nodig je bezoekers uit open te staan voor het onbekende? En hoe breng je ze met elkaar in gesprek?

Vijf jaar is ze actief geweest als vrijwilliger bij Platform Studiekringen50plus, als bestuursondersteuner én als starter van nieuwe studiekringen. Nu vindt de 84-jarige Jannie van Manen het tijd om te stoppen en het stokje over te dragen aan anderen. Met een beetje pijn in haar hart, dat wel. “Dat ik met zoveel verschillende mensen in aanraking kwam, vond ik altijd ontzettend boeiend.” 

Net als in 2022 organiseren we dit jaar een reeks inspirerende activiteiten voor het netwerk van programmamakers in Overijssel en Gelderland. Zo staan tot de zomer van 2023 de volgende activiteiten op de planning. Dit wil je niet missen dus zet deze data alvast in je agenda en meld je aan!  

Kom samenwerken met collega’s persoonlijke ontwikkeling & digitaal burgerschap

Datum:28 februari 2023           
Locatie:Rijnbrink (Hunneperkade 70, Deventer)    
Tijd:09.00 – 17.00 uur. Afhankelijk van je eigen agenda kan je de hele dag of delen van de dag aansluiten.  

Wil jij collega’s uit andere bibliotheekorganisaties leren kennen die zich met dezelfde thema’s bezig houden? Heb jij een vraag waar je met collega’s uit het veld en Rijnbrink over wil sparren? Wil je uitwisselen over nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden? Of samen concreet aan de slag? Op dinsdag 28 februari 2023 organiseren we een samenwerkdag voor collega’s uit de bibliotheek die zich bezig houden met de programmalijn Persoonlijke Ontwikkeling en/of digitaal burgerschap. Bekijk hier het programma.

De hele dag is er aan de Hunneperkade in Deventer ruimte gereserveerd voor bibliotheekcollega’s uit Overijssel en Gelderland om samen te werken, ervaringen uit te wisselen, kennis op te doen, vragen te stellen of gezamenlijke plannen te maken.

Deelname aan de samenwerkdag is gratis en er wordt voor lunch gezorgd. 

*Heb je online vergaderingen staan op deze dag? Laat het weten, dan kunnen we een ruimte voor je reserveren. 

Meld je hier aan

Save the date: landelijke netwerk- & inspiratie dag voor programmeurs 

Datum:11 mei 2023        
Locatie:Het Huis Utrecht (Boorstraat 107, Utrecht)          
Tijd:10.00 – 17.00 uur

Vorig jaar vond de eerste landelijke programmeursdag (Programmeren voor de bieb) plaats. Dit was een groot succes met ongeveer 130 deelnemers! Ook dit jaar gaat SPN deze bijeenkomst organiseren en wel op donderdag 11 mei 2023 in het Huis van Utrecht. Het wordt weer een dag vol inspiratie, best practice presentaties, pressure cooker sessies, interviews en bouwen aan informele netwerkgroepjes. Kortom: dit wil je niet missen! Meer informatie en een aanmeldlink volgen in maart, maar houd alvast deze datum vrij in je agenda.  

Op de hoogte gehouden worden van dit event? Stuur een bericht naar programmerenvoordebieb@probiblio.nl. 

Bekijk hier de video van de netwerk- & inspiratie dag van 2022

Savethe date: ga mee naar Verhalenhuis Belvédère en de bibliotheek Rotterdam  

Datum:25 mei 2023        
Locatie:Verhalenhuis Belvedere en Bibliotheek Rotterdam
Tijd:11.00 – 16.00 uur

Op donderdag 25 mei 2023 gaan we op bezoek bij Verhalenhuis Belvédère in Rotterdam. Belvédère wil door middel van kunst, cultuur en (persoonlijke) verhalen zo veel mogelijk mensen met elkaar en met de stad verbinden. Hierin staat telkens luisteren, vertellen en ontmoeten centraal. Met haar exposities, voorstellingen en publicaties zoekt Belvédère verbindingen met (nieuwe) gemeenschappen. Wat kan de bibliotheek hiervan leren? Hoe programmeer je op het snijvlak tussen verhalen, dialoog en ontmoeting? 

Het bezoek begint om 11.00 uur: eerst worden we rondgeleid door het Verhalenhuis en krijgen we van alles te horen over het samenwerken met en ophalen van verhalen in de wijken. Hoe kan de bibliotheek zulke lokale programmering oppakken? Daarna gaan we lunchen in de Volkskeuken, waar dagelijks een gastkok aan het werk is. Rotterdammers koken hier voor publiek, en delen tegelijkertijd hun persoonlijke migratieverhalen. We sluiten de dag af met een bezoek aan Bibliotheek Rotterdam.

De leergang ‘Programmeren in de Bibliotheek’ biedt bibliotheekmedewerkers de kans om zich te ontwikkelen tot professionele programmamakers. Tijdens de tiendaagse cursus komt het begrip programmeren in de volle breedte aan bod. Hoe bereik je de gewenste doelgroep? Welke middelen zet je in? Maaike van Dijk en Sarah Pronk nemen momenteel deel aan de leergang en zijn enthousiast. Aanmelden voor de leergang in 2022 kanhier. 

‘Democratie en de Bibliotheek een goede match? Zeker weten!’ vindt Bibliotheek Nijkerk. Onze samenleving verandert en de Bibliotheek, die middenin de lokale gemeenschap staat, kan een verbindende rol spelen. Komende jaren zet Bibliotheek Nijkerk daarom flink in op het thema Democratie. Hoe pakken ze dat aan? Tijd voor een gesprek met Sandra Timmer, teamleider en programmamanager en Maaike van Dijk, programmamaker bij Bibliotheek Nijkerk. 

Het vergroten van inhoudelijke, creatieve, zakelijke en communicatieve competenties van de programmamaker. Dat is waar de leergang ‘Programmeren in de Bibliotheek’ op is gericht, een mooie samenwerking van Rijnbrink en Evanne Nowak/LUX in Nijmegen. In februari startte een groep enthousiaste Gelderse programmamakers aan de tiendaagse leergang. Wat zijn de ervaringen van de eerste sessies? In gesprek met trainster Evanne Nowak en deelnemer Rense Slings (Rozet in Arnhem).

Er is een mooie start gemaakt, hoe kijk je terug op de eerste sessies?
Rense: “Ik vind het vooral interessant om wat meer in contact te zijn met collega's van andere bibliotheken. Vaak lijken we toch iets te veel in onze eigen bubbel te blijven zitten, terwijl er op diverse plekken zoveel tofs wordt gedaan en bedacht dat het zonde is om dat niet te delen. Waarom steeds het wiel opnieuw uitvinden? De eerste sessies waren aftastend en vooral reflectief op wie je als programmeur bent. Aangezien ik nog niet veel ervaring heb daarin, vond ik vooral de verhalen van de gasten (directeur Bibliotheek Zuid Kennemerland Erna Winters en verschillende jonge programmamakers) erg boeiend.”

Evanne: “Positief! De speeddates met verschillende programmamakers buiten de bibliotheekbranche en het verhaal van Erna Winters zorgden voor veel inspiratie. Wat mij nu al opvalt is de verbinding tussen de bibliotheken. Er is veel contact onderling, ze helpen en inspireren elkaar. Mooi om te zien! Nu we niet fysiek kunnen samenkomen in verband met corona zijn er online sessies. In de eerstvolgende gaan we brainstormen over alternatieve programmavormen in de anderhalve meter samenleving. In september kunnen we hopelijk weer in de normale vorm met elkaar aan de slag.”

Kun je aangeven waarom je hebt gekozen voor deze leergang? Wat is jouw doel?
Rense: “Ik bemoeide mij al een tijdje tegen de programmering aan, maar had nog relatief weinig ervaring in de daadwerkelijke uitvoering of het ontwerpen van een heel programmaplan. Daarnaast raakte ik betrokken in het opzetten van een meemaakpodium voor Rozet, een bottom-up/participatief podiumproject waarmee we nog maar net zijn begonnen. Ik zie deze leergang dan ook voornamelijk door deze bril en de bruikbare (praktische) kennis op te doen die ik kan toepassen als 'meemaakprogrammeur'. Mijn doel is om helder te krijgen wat voor een type programmeur ik wil zijn en daarnaast een arsenaal aan technieken en vormen te verzamelen waaruit ik kan putten.”

Evanne: “Dat is ook één van de doelen die we met deze leergang willen bereiken. Aan het eind van de leergang hebben deelnemers nieuwe vaardigheden, inzichten, inspiratie en concrete ideeën opgedaan. In het traject wordt inhoudelijke inspiratie nadrukkelijk in verbinding gebracht met de eigen werkpraktijk. Onderweg stellen ze een persoonlijk portfolio samen inclusief een programmaplan.”

Welke meerwaarde zie je voor Rozet in deze leergang?
Rense: “De voornaamste reden voor mijn deelname - het meemaakpodium - zal gebaat zijn bij deze leergang. Het contact met andere bibliotheken in Oost-Nederland zorgt voor nieuwe ideeën en inspiratie. Ik verwacht dat het mij handvatten geeft om hier met een duidelijke visie en koers mee aan de gang te gaan voor Rozet. Aangezien we met meer collega's van Rozet aan deze leergang deelnemen, denk ik dat heel de organisatie zal opfleuren met nieuwe invalshoeken en technieken als het gaat om programmeren in de bieb.”   

Wat hoop je dat de leergang de deelnemers gaat opleveren? 
Evanne: “Een goed netwerk waar ze op kunnen terugvallen, durven vragen om inspiratie en hulp. Daarnaast zelfbewustzijn, weten waar je sterke en zwakke punten liggen. En steviger in je schoenen staan is er ook één waarvan ik hoop dat de deelnemers dat gaan ervaren.”

De eerste leergang vindt plaats van februari 2020 t/m april 2021. Wil je meer informatie over het programma en/of geïnteresseerd in een mogelijk vervolg vanaf 2021? Neem contact op met Bart van Bergen via bart.vanbergen@rijnbrink.nl.

In opdracht van het Gelders netwerk hebben Rijnbrink en Lux Nijmegen een leergang rondom programmeren ontwikkeld. De leergang 'Programmeren in de Bibliotheek', gestart in 2020, is voor programmamakers van bibliotheken en cultureel-maatschappelijke organisaties waar de Bibliotheek onderdeel van is. Dit tiendaagse curriculum is er op gericht om de inhoudelijke, creatieve, zakelijke en communicatieve competenties van programmamakers van bibliotheken verder te ontwikkelen.

Lezen is ontzettend fijn, maar je leeservaringen delen met anderen maakt het nóg fijner. Veel fanatieke lezers komen daarom fysiek samen in leesclubs om boeken te bespreken. Met de komst van corona, in maart, kwamen de activiteiten van die clubs plotseling tot stilstand. Gelukkig zag Marjolein Hordijk, programmamaker bij Bibliotheek Gelderland Zuid (OBGZ), vrijwel direct kansen.