Nieuws

2,5 miljoen volwassenen in Nederland zijn laaggeletterd. Zij lopen tegen een heleboel problemen aan. Denk aan solliciteren, een bijsluiter lezen of geldzaken bijhouden. Maar ook je kind voorlezen. Helaas weten nog steeds weinig mensen in Nederland dat 2,5 miljoen volwassenen in ons land moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. En dat zij in veel gevallen ook niet goed met een computer overweg kunnen. Met grote gevolgen op het gebied van geld, werk, gezondheid en gezinsleven. Hoe meer mensen ervan af weten, hoe meer we (samen) kunnen doen. Daarom organiseert Stichting Lezen & Schrijven van 3 t/m 9 september de Week van de Alfabetisering.

Wat gebeurt er deze week bij de Gelderse Bibliotheken?

Op de website van de Week van de Alfabetisering zijn cijfers beschikbaar en vind je een overzicht van de activiteiten die landelijk worden georganiseerd. Een greep hieruit: In tien bibliotheken van Rivierenland wordt op woensdagmiddag extra feestelijk voorgelezen. De hele week staan 16 vestigingen van bibliotheek Gelderland Zuid in het teken van laaggeletterdheid met een tentoonstelling, filmpjes, en een quiz. Ook de Achterhoekse bibliotheken organiseren allerlei activiteiten rondom dit thema.

Bekijk de activiteitenkalender

Op het jaarlijkse Zwarte Cross-festival was er ook dit jaar weer een voorleestent aanwezig, waar werd voorgelezen in het Blagenparadijs, het deel van de Zwarte Cross dat exclusief bedoeld is voor kinderen (en ouders). De voorleestent van de Achterhoekse bibliotheken trok dit jaar ruim 2000 bezoekers.

Uit het sfeerverslag van Resy Oonk, Bibliotheek Oost-Achterhoek: "Het is verzengend warm. Alles zit onder een enorm dikke laag stof. Maar voorlezen doen we. En hoe! Met het zweet op het voorhoofd, voeten onder het stof en zo goed mogelijk ingesmeerd tegen de brandende zon. De temperaturen stijgen tot gigantische waarden. Gelukkig komt schaatskampioen Stefan Groothuis voor een verkoelende voorleessessie. Met verve weet hij het jonge publiek te boeien, superknap!
Floor kruipt maar liefst drie keer die dag in het Dolfjepak. De mooiste opmerking die we krijgen is toch wel van de jongeman die, na een dikke knuffel met Dolfje, verheerlijkt terugloopt naar zijn moeder en verzucht: “Dit is de mooiste dag van mijn leven”.

De voorleestent op de Zwarte Cross is een gezamenlijk initiatief van Bibliotheek Achterhoekse Poort, Bibliotheek West-Achterhoek, Bibliotheek Oost-Achterhoek, Graafschap Bibliotheken en Bibliotheek Montferland. Het initiatief wordt financieel ondersteund door Rijnbrink.

Bekijk het filmpje van de Bibliotheek op de Zwarte Cross.

De pilot Scoor een Boek! is in Gelderland afgerond met 4400 gelezen boeken door in totaal 10 klassen. Een prima score. Toch streeft Kees Meulendijks, projectmedewerker educatie bij de Bibliotheek Gelderland-Zuid, in 2019 naar een verdubbeling van dit aantal. In dit interview vertelt Kees over zijn ervaringen met het nieuwe project.

Waarom zijn jullie gestart met Scoor een Boek?
“Onderzoek toont aan dat met name jongens in de groepen 5 en 6 minder gaan lezen, hun leesplezier neemt af. We willen het leesplezier op school natuurlijk bevorderen. Scoor een Boek! is een prikkelend jaarlijks terugkerend project dat juist inzet op leesplezier en het maken van leesmeters. Dit doen we met de hulp van een bekende voetballer. Deze voetballer inspireert de leerlingen om zoveel mogelijk boeken te ‘scoren’. Voor ieder gescoord boek plakken de leerlingen een sticker. Dat spelelement werkt heel goed."

Waarom werkt het?
“Er is een duidelijk startmoment, een periode van ‘scoren’ (8 tot 10 weken lezen, red.) en een sportieve afsluiting met alle deelnemende klassen bij elkaar. Bij de aftrap en rust is er een motiverend filmpje waarin de voetballer of de club een rol speelt. Halverwege de looptijd komt er een educatiemedewerker van de Bibliotheek in de klas om te kijken hoe het gaat, hoeveel boeken de kinderen gescoord hebben en om te praten over boeken. De kinderen geven elkaar ook boekentips. Van een klasgenoot nemen kinderen die makkelijk aan. En doordat de kinderen als klas gezamenlijk ‘scoren’, vergroot dat het saamhorigheidsgevoel.”

Wat moet je er als Bibliotheek voor doen?
“We werken met meerdere partijen samen en dat vergt veel onderlinge afstemming. We hebben bijvoorbeeld nog nooit met een voetbalclub samengewerkt. Voor aanvang van het project zijn we druk met het samenstellen van een aansprekend en informatief aanbod en tijdens het project hebben we drie contactmomenten met de klas. Maar het project is deze inspanningen dubbel en dwars waard: het enthousiasme van zowel de leerlingen als docenten geeft veel voldoening.”

Wat kom je allemaal tegen?
“Het trainingsschema van het voetbalteam is soms aan verandering onderhevig. Dat is lastig met afspraken maken. Maar het trainen gaat nu eenmaal voor. Positief is dat we scholen hebben benaderd die nog geen Bibliotheek op School hebben, om ons werkgebied uit te breiden. We willen in volgende editie het liefst dat twintig scholen in het ‘fangebied’ van N.E.C. meedoen. We hebben op dit moment al 11 klassen binnen voor 2019.”

Welke tips heb je voor andere Bibliotheken?
“Het is belangrijk om aan goed verwachtingsmanagement te doen. Maak duidelijke afspraken met de deelnemende scholen, zodat ze van tevoren weten waar ze aan toe zijn. Hierbij is een duidelijke planning essentieel, zodat ze de activiteiten makkelijk kunnen integreren in hun eigen onderwijsprogramma.”

Tijdens de schoolvakantie (van 9 juli tot 17 augustus) kunnen kinderen in Bibliotheek Wijchen niet alleen boeken lezen, maar ook DOEN. Dat houdt in: een tank besturen, stropdassen knopen, kevers verzamelen of een glow-in-the-dark drilpudding maken. Om maar iets te noemen. 
Met de gekste en gezelligste boeken vol met leuke activiteiten is een 'klooien met kinderboekencollectie' gemaakt, waarmee kinderen aan het 'klooien' worden gezet.

Eigen expositie

De kinderen kunnen natuurlijk thuis gaan klooien, maar ook in de Bibliotheek zelf. Er zijn verschillende zomeractiviteiten, zoals Mad Science, interactief kindercabaret, klooien met kiekjes en 'maak je eigen mini-teken- of schrijfboekje'. Door mee te doen aan de activiteiten kunnen de kinderen stempels verzamelen. Met een volle stempelkaart krijgen ze een 'Klooien met kinderboekendiploma'. Alle gemaakte werken komen in een doorlopende expositie in de Bibliotheek Wijchen te hangen of staan.

In de ene hoek van de Bibliotheek zit de jonge Lilia uit Armenië in een eenvoudig Nederlands boek te lezen en schrijft ze de woorden op die ze niet kent. In de andere hoek overhoort taalvrijwilliger Peter de Iraakse Zina die hard werkt voor haar Staatsexamen Nederlands. Een Chinese vrouw van bijna zestig, getrouwd met een oudere Nederlandse man, vertelt aan de taalcoördinator dat ze beter Nederlands wil leren. Taalvrijwilliger Wim heeft zijn vaste wekelijkse afspraak met een Engelsman die beter wil leren praten. Hij weet heel veel van de Nederlandse taal, maar iedereen praat Engels met hem. Boven zit Jenny. Ze leert aan drie vrouwen uit Bhutan, Turkije en Irak woorden over je lichaam en over gezondheid. Het lijkt wel Babylon in de Bibliotheek.

Al deze mensen, die niet zijn geboren in Nederland, willen beter de Nederlandse taal leren schrijven, lezen en spreken. Ze wonen sinds kort of al langere tijd in ons land. In de Bibliotheken van Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Putten hebben vele tientallen mensen een taalvrijwilliger gevonden die hen gratis verder helpt. De Taalhuizen bieden hulp aan mensen die (niet meer) inburgeringsplichtig zijn. Anderen worden doorverwezen naar taalscholen.

Nog regelmatig gebruiken al die mensen hun eigen taal of een gezamenlijke tweede taal als Engels of Frans of Spaans, maar meer en meer kunnen ze hun verhaal vertellen in het Nederlands. In de Taalhuizen van de Bibliotheken wordt het dus geen Babylonische spraakverwarring, maar hoor je steeds meer Nederlandse woorden en zinnen uitgesproken met een exotisch accent.

Pinkvinger
Op de tweede verdieping in Bibliotheek Harderwijk staat een hoge grote tafel met barkrukken. Aan een hoek zit taalvrijwilliger Jenny te praten met drie deelnemers. ‘Meestal zijn we met vijf vrouwen. Op woensdagmorgen zitten we bij elkaar en praten in eenvoudig Nederlands over onderwerpen die dicht bij hun leven staan. Ze hebben de afgelopen weken leren klokkijken en de lichaamsdelen kunnen ze benoemen. We lezen erover in de ‘Succes’ boeken van de Bibliotheek en spreken met elkaar.’

De taaldeelnemers willen meteen laten horen wat ze al kunnen. Bina, Nurgul en Bhoutaina wijzen op hun hand en zeggen soepel: duim, wijsvinger, middelvinger, ringvinger en pinkvinger.

De vrouwen willen ook graag vertellen waarom ze Nederlands willen leren. Bina spreekt haar eigen taal en een beetje Engels. Die moeilijke Nederlandse woorden kan ze lastig onthouden, maar ze wil wel haar kinderen begrijpen als ze haar iets in het Nederlands vertellen. Zeventien jaar geleden werden Bina en haar man en kinderen weggejaagd uit hun huis en hun winkel in Bhutan. Alles werd stukgeslagen. Lange tijd woonden ze met hun twee dochters en hun zoon in een vluchtelingenkamp in Nepal. Omdat haar man problemen had met zijn nieren zijn hij en zijn gezin door Nederland uitgenodigd. Ze konden een huis huren in Harderwijk. Nu werkt hij als kok in het plaatselijke Indiase restaurant.

Gevlucht
Bouthaina wil de taal graag beter leren spreken om zo makkelijker contact te kunnen hebben met de Nederlandse buren en stadsgenoten. Ook heeft ze de taal nodig om haar man, die gezondheidsproblemen heeft, beter te kunnen helpen als hij naar de dokter en naar de specialist moet. Bouthaina komt uit Irak. Haar man vluchtte tien jaar geleden naar Nederland. Zij zat met haar zoon en dochter vijf jaar in een vluchtelingenkamp in Libanon voor ze zich bij hun vader en man konden voegen. Haar zoon en dochter gaan naar school en vinden goed hun weg in Nederland.

Nurgul is een Turks/Koerdische jonge vrouw die nu zes jaar in Nederland woont bij haar man en zijn familie, in één huis. Ze spreekt de taal maar weinig en ze zegt dat ze de Nederlandse taal ingewikkeld vindt. Nu haar vierjarig zoontje naar school gaat wordt het voor haar belangrijk en noodzakelijk om de Nederlandse taal beter te leren spreken.

Oefenen
Nurgul heeft op Landstede twee jaar een Nederlandse cursus gedaan. Het is voor haar en voor veel anderen moeilijk om de taal snel goed te leren. Het kost tijd om goed een andere taal te leren spreken. Het beste is als je zoveel mogelijk de kans grijpt of krijgt om te oefenen. Dat laatste is bijvoorbeeld een probleem voor de Engelsman. Hij weet veel van de taal, maar bijna iedereen begint in het Engels als ze zijn accent horen. Ook de Chinese vrouw moet veel praten met Nederlanders om haar uitspraak te verbeteren. De Iraakse en de Armeense vrouwen in het Taalhuis zijn hoogopgeleid en leren met hulp van de taalvrijwilligers sneller de Nederlandse taal te spreken. Ze willen allebei zo snel mogelijk aan de slag: de één als apotheker en de ander als docent.

Zo zijn er inmiddels nog tientallen mensen meer die een weg hebben gevonden naar het Taalhuis. Er zijn er nog meer welkom!

Een kinderjury met kinderen uit de groepen 4 en 5 van basisscholen in Scherpenzeel had als opdracht om een aantal geselecteerde boeken te lezen en daarover een oordeel te geven. Ze kwamen de afgelopen weken regelmatig bij elkaar in de Bibliotheek in Scherpenzeel om boeken te bespreken. Ook deden ze dan taalspelletjes. De kinderen werden tijdens de laatste bijeenkomst in het zonnetje gezet. Ze kregen een medaille en een oorkonde.

Moeite met lezen

Tegelijk werd tijdens de laatste bijeenkomst het winnende boek bekend gemaakt: 'Een ongelooflijke safari' van Rian Visser, Op de tweede plaats kwam 'Wie wil Loes' van Frank Geleyn. Op de derde plaats eindigde 'Opa's griezelige gasten' van Vivian den Hollander.
De Bibliotheek Scherpenzeel organiseert jaarlijks een Kinderjury, specifiek voor kinderen die wat moeite hebben met lezen. De bedoeling is om het lezen bij deze kinderen te stimuleren en hen positieve leeservaringen te geven